Spis treści
Jak wygląda księga wieczysta?
Księga wieczysta przybiera formę tabeli, w której przedstawione są najważniejsze informacje na temat danej nieruchomości, zebrane na podstawie złożonych wniosków i dokumentów. Dokumenty te przechowywane są w odpowiednim sądzie rejonowym i podlegają ograniczeniom dostępu – wgląd w akta mają tylko notariusz oraz osoba posiadająca interes prawny związany z nieruchomością – wprost przeciwnie do księgi wieczystej, która pozostaje zbiorem informacji jawnych, o charakterze publicznym. Księga występuje w dwóch formach: papierowej i elektronicznej. Stare księgi papierowe znajdują się w wydziale wieczystoksięgowej we właściwym sądzie rejonowym, z kolei nowe księgi elektroniczne umieszczone są na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości.
Założenia księgi wieczystej
Założenia księgi wieczystej zostały szczegółowo opisane w Ustawie o księgach wieczystych i hipotece z 6 lipca 1982 roku. Z zapisów ustawy wynika, iż utworzenie księgi wieczystej dla nieruchomości nie jest obowiązkowe, jednak w sytuacji, gdy księga ta została założona, istnieje konieczność dokonywania w niej wpisów i uaktualniania stanu rzeczywistego – zgodnie z artykułem 35 cytowanej ustawy, właściciel nieruchomości ma obowiązek ujawnienia swojego prawa własności w księdze wieczystej. Podstawowym celem powstania księgi wieczystej było zagwarantowanie bezpieczeństwa w obrocie nieruchomościami.
Czemu w praktyce służy księga wieczysta?
Księga wieczysta służy interesowi osoby, która zamierza nabyć daną nieruchomość. Dzięki zawartym w księdze informacjom potencjalny kupiec jest w stanie potwierdzić, gdzie nieruchomość się znajduje i jakie ma podstawowe parametry, a także kto jest jej faktycznym właścicielem i czy jest obciążona na rzecz osób trzecich ewentualnymi roszczeniami, prawami, ograniczeniami w użytkowaniu bądź długami hipotecznymi. Choć obowiązujące w Polsce przepisy nie wymagają zakładania księgi wieczystej, w praktyce właściciele, którzy jej nie założyli, mają często problem ze sprzedażą posiadanej nieruchomości. Brak księgi wieczystej może również wpłynąć na decyzję banku o nieprzyznanie kredytu hipotecznego na zakup danej nieruchomości.
Co można znaleźć w księdze wieczystej?
To, jakie informacje można znaleźć w księdze wieczystej nieruchomości, zależy od tego, jakich wpisów w niej dokonano. Wszystkie zebrane dane są odpowiednio pogrupowane i podzielone między cztery, występujące w wypadku każdej księgi wieczystej, działy dokumentu.
Dział I
W pierwszym dziale księgi wieczystej znajdują się podstawowe dane umożliwiające przeprowadzenie identyfikacji nieruchomości i zlokalizowanie jej na mapie, a więc przede wszystkim:
- położenie,
- adres,
- numer działki,
- całkowita powierzchnia,
- rodzaj,
- przeznaczenie nieruchomości.
Dział II
Drugi dział księgi wieczystej obejmuje informacje dotyczące właściciela nieruchomości.
Dział III
W trzecim dziale księgi wieczystej zebrane zostały wpisy dotyczące ewentualnych obciążeń i ograniczeń nieruchomości, między innymi służebności gruntowej lub przesyłowej, egzekucji komorniczych, a także innych praw i roszczeń ciążących na nieruchomości, na przykład prawa dzierżawy, pierwokupu, najmu czy też dożywocia. Opisane w tym dziale obciążenia nie obejmują hipoteki.
Dział IV
Czwarty i ostatni dział księgi wieczystej poświęcony jest wyłącznie wpisom dotyczącym ustanowienia hipoteki na nieruchomości. Znajdują się tu takie informacje, jak:
- dane wierzyciela hipotecznego,
- kwota obciążenia hipotecznego,
- waluta ustanowionej hipoteki,
- termin spłaty wierzytelności hipotecznej.
Zdarza się, że niektóre informacje dotyczące nieruchomości nie zostały ujawnione w księdze wieczystej. Dzieje się tak na przykład w wypadku spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu – jeżeli spółdzielnia mieszkaniowa nie ma prawa własności lub prawa użytkowania wieczystego do gruntu, na którym stoi budynek, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu nie może zostać ujawnione w księdze wieczystej.
